İnne ve Kardeşleri, إن و أخواتها

إِنّ،  أَّنّ، كَأَنَّ، لَيْتَ، لَعَلَّ، لَكِنَّ  ( İnne, enne, keenne, leyte, laelle,lakinne), bu edatlar mübteda ve haberden oluşan cümlenin başına gelerek ismini nasb ( fetha ) haberini ref ( zamme ) ederler. Şimdi her bir edatı ayrı bir örnekle açıklayalım.

إن ve kardeşlerinin haberi tekil olabileceği gibi isim ve fiil cümlesi veya şibh cümle ( cümlecik ) olabilir.

إِنَّ و أَّنَّ   Bu iki edat anlam yönüyle aynıdır. إن اللهَ على كلى شيئ قديرٌ / İnnallahe ala külli şey’in kadirun/ Allah c.c herşeye kadirdir. Burada Allah kelimesi إن ‘nin ismi olmuş ve nasb ( sonuna fetah gelmiş) olmuştur. Bu iki edat haberin mübteda hakkında verdiği bilgiyi tekid eder/teyit eder.

إن'nin isim ve haberi tekil olabileceği gibi, isim ve fiil cümlesi veya şibh cümle ( cümlecik ) olabilir. إن الحياء من الاخلاق الحميد / İnne el-hayae min el-ahlaki hghamidi/ Haya övülen ahlaktandadır. Burada inne'nin haberi şibh cümle olmuştur. 

Öte yandan, إن 'nin ismi ve haberi cümlede mastar olarak kullanılıyorsa ََّأَن ( enne, hemze fethalı okunur) şeklinde okunur. buna Mastarı müevvel denilir. Mastarı müevvel fail, mef'ulu bih, naibi fail veya harfi cerle mecrur olabilir. Konuyu iyi anlamak için muhakkak " Arapça'da Mastar" dersini inceleyiniz.

ساعدته لأنه شيخ / Saaddtuhu lennehu şeyhun/ Yaşlı olduğu için ona yardım ettim. Enne'nin isim ve haberi mastar yerine kullanıldığı için Enne'nin hemzesi fethalı gelmiştir. 

ساعدته لشيخوخة / Saedtuhu lişeyhuhatihi/Yaşlı olduğu için ona yardım etim. Burada mastar müevvel vardır ve mecrurdur. Burada enne açık olarak verilemsede yukarıdaki cümle ile aynı anlamı vermektedir.

Arapça'da Mastar

علمتُ أَنَّ فصلَ الشتاء قريبٌ Alimtu  enne fasla eş-şitai karibun/ kış mevsiminin yakın olduğunu anladım, bu cümlede kış mevsiminin karibun/yakın (haber) olduğuna vurgu yapılmıştır.

كَأَنَّ/Keenne edatı cümleye sanki, gibi anlamı katar. كأن الولد استاذ /keenne el-velede ustedun/ çocuk hoca gibi.

لَكِنَّ /lakinne edatı diğer edatlar gibi mübteda haberin ismini nasb haberini ref eder. Cümleye ancak, fakat, ama anlamı katar. البيت قريب لكن المدرسةَ بعيدةٌ el-beytu karibun lakinne el-medresete baidetun/ ev yakın ama/ancak/lakin okul uzak.

لَيْتَ / leyte edatı cümleye “keşke olsa” anlamı vermektedir. ليت الشاب سريع leyte eş-şabbe seriun/genç keşke hızlı olsa. Bu edat olması istenen şeyin uzun vadede olmasını temenni anlamı vardır.

لَعَّلَ lealle edatı cümeleye “umulurki/keşke olsa”, yakın gelecek için bir şeyin olmasını temenni etme anlamı vermektedir.

Konuyu daha iyi anlamak için mübteda ve haber konusunu gözden geçirmeyi unutmayınız.

Mübteda ve Haber