Sahih ve Mu’tel Fiile Zamirlerin Bitişmesi

1.Salim, Mehmuz ve Misal Fiillere Zamirlerin Bitişmesi

Salim, mehmuz ve misal fiile merfu zamirler bitişirse  fiillerde herhangi bir değişiklik olmaz.

سمعت صوت الطائرة / Semi’tu savte et-tairete / Uçağın sesini duydum.

أمرت الموظف  / Emertu el-muvazzafa / görevliye  emrettim.

وعدنا بالنجاح في الامتحان / Vaadne bi en-necahi fi el-imtihan / Sınavda başarıyı vadettik.

2. Muzaaf ve Ecvef Fiile Zamirlerin Bitişmesi

a.Muzaaf fiile harekeli merfu zamir eklenirse idgam/şedde çözülür.

ردَّ  redde fiili için , رددتُ الى الوراء / rededtu ila el-verai / Geriye döndüm. Redde fiilinin sonuna harekeli ta zamiri geldiği için şeddesi düşmüştür.

شممتُ الوردةَ / Şememtu el-verdete / Gülü kokladım.

b.  Ecvef fiile merfu zamir bitişirse ve sonu sakin olursa ortasındaki illet harfi düşer.

زرْتُ المتحف / Zurtu el-methafe / Müzeyi ziyaret ettim. Burada زار  fiilinin sonu sakin olunca ortasında bulunan illet harfi düşmüştür. Aşağıdaki örneklerde aynı durum sözkonusudur.

قْمْنا اجلالا للمدرس / Kumna iclalen lilmuderrisi / Öğretmene saygı için ayağa kalktık.

قُلتُ له الحقيقة / Kultu lehu el-hakikate / Ona gerçeği söyledim.

3. Mazi Nakıs Fiile Zamirlerin Bitişmesi

Mazi file vav el-cemaa ( coğul müzekker vavı ) bitişirse illet harfi düşer, hazfedilen harf elif ise vavdan önceki harf fethalı olur, eğer düşen harf elif değilse vavdan önceki harfin harekesi zamme olur.

خشي / haşiye mazi fiiline çoğul müzekker vavı eklersek خشوا  / haşu olur,  hazfedilen harf    ى   olduğu için çoğul vavından önce gelen harfin harekesi zamme olmuştur.

رضوا / Radu / razı oldular

Eğer mazi nakıs fiilin sonu ي  veya و ise ve çoğul vavı dışındaki merfu zamirlere bitişirse herhangi bir değişiklik olmaz.

دعوْتُ/دعوْنا، دعوْنا

مضيْتث/ مضيْنا/مَضوْا

نهوا/نهوْنَ/نَهثوا

Eğer mazi nakıs fiilin sonu elif ile bitiyorsa ve vav dışındaki merfu zamirlere bitişik ise ve fiil sülasi ise elif harfi aslına döner, ama eğer mezid ise elif harfi ya olur.

دعا  fiili sonu elif ile bitiyor, sonuna merfu harekeli تُ  zamiri eklediğimiz zaman دَعوْتُ olur, görüldüğü üzere elif دعا / يدعو fiilindeki aslına yani vav harfine dönüştü. Burada elif harfinin aslını bulmak için دعا   mazi fiilinin muzari sigası olan يدعو ya bakılır.

مضى/يمضي fiiline نا   merfu zamirini eklersek مضينا olur, elif harfi aslına dönerek ya oldu.

قضى، مشى، هدى bu fiilleri cümle içinde kullanabilirsiniz.

استدعى/يستدعي mezid fiilldir, buna merfu zamir eklediğimiz zaman elif harfi her zaman ya olur, استدعينا جارنا /İsted’ayna carena / komuşumuzu çağırdık/davet ettik, bu örnekte olduğu gibi.

اكتفى/يكتفي fiili için, اكتفيت بمالي /iktefeytu bimali/ malımla yetindim.

4.Muzari Nakıs Fiile Zamirlerin Bitişmesi

Sonu ا ، و، ي  harflerinden biriyle biten muzari nakıs fiile ya el-muhataba veya çoğul müzekker vav zamiri bitişirse illet harfi düşer, eğer düşen illet harfi elif ise zamirden önceki harfin harekesi fetha olur.

سَعَوْا في انجاز نجاح عالمي / Saayne fi incaz nacah alemiyyin / Dünya çapında bir başarı için çalıştılar. Burada يسعى   muzari fiiline çoğul müzekker zamiri bitişmiş, illet harfi elif düşmüş, vav zamirinden önceki harfin harekesi fetha olmuştur.

تسعين لتجهيز مائدة شهية للضيوف  / Tes’ayne fi techiz maideten şehiyyeten li ed-duyufi/ Misafirler için lezzetli bir sofra hazırlamak için çalışıyorsun. Bu örnekte يسعى fiiline ya el-muhataba zamiri bitişmiş illet harfi düşmüş, zamirden önceki harfin harekesi fetha olmuştur.

Sonu elif harfi ile biten nakıs muzari fiile tesniye elifi veya nun-u nisve zamiri bitişirse illet harfi olan elif ya harfine dönüşür.

الطالبان يسعيان للنجاح في الامتحان / et-talibani yes’ayani li en-necahi fi el-imtihani / İki Öğrenci sınavda başarılı olmak için çalışıyor. Bu örnekte muzari fiile tesniye elifi zamiri bitişmiş, muzari fiilin sonundaki elif harfi ya olmuştur.

النساء يسعين لارضاء الضيوف / En-nisau yes’ayne li irzai ed-duyufi/ Kadınlar misafirleri memnun etmek için çabalıyorlar. Bu cümlede muzari fiile nun nisve merfu zamiri bitişmiş, elif illet harfi ya harfine dönüşmüştür.

Sonu “ya” illet harfi  ile biten nakıs muzari fiile nun-u nisve veya tesniye elifi zamiri bitişirse herhangi bir değişiklik olmaz.

النساء يهدين اولادهم الى الصواب / En-nisau yehdina evladehum ila es-savabi /Kadınlar çocuklarını doğruya yönlendirir.

التلميذاتان يهدياتان الطلاب الى الخير / et-tilmizatani yehdiyani et-tullabe ila el-hayri / İki kız öğrenci öğrencileri hayra yönlendiriyor.

Yukarıdaki iki örnekte herhangi bir değişiklik olmamıştır.