Müstesna خلا عدا حاشا

عدا، خلا، حاشا edatları diğer istisna edatları gibi irab yönünden çeşitli hükümlere tabidirler. Hepsi aynı anlamda ve aynı hükme tabidir.

1    Bu edatlar fiil gibi kabul edilip kendilerinden sonra gelen isim ( müstesna) mefulu bih olarak kabul edilerek nasb edilir, eğer bu edatlar harfi cer kabul edilirse müstesna mecrur olur.

سلمت على جميع الموظفين عدا مديرَ/مديرِ المكتبِ  / sellemtu ala cemii el-muvazzafine ade mudira/mudiri el-mektebi / Büro müdürü hariç tüm görevlilere selam verdim. Bu örnekte عدا  edatı fiil kabul edildiğinde müstesna olan mudir kelimesi meful bih olarak mansup olmuştur, harfi cer olarak kabul edildiğin de ise mudir kelimesi mecrur olmuştur. Aşağıda buna benzer örnekler verilmiştir.

 متاحف كلها خلا واحدا/واحد   زرت / Zurtu el-metahife kulliha hala vahiden/vahidin / Biri hariç bütün müzeleri ziyaret ettim.

فتحت نوافذ الصف حاشا واحد/واحدا / Fetahtu navafize es-saffi haşa vahidin/vahiden/ Biri hariç sınıfın pencerelerini açtım.

2.    Eğer عدا خلا  edatlarının başına ما  edatı gelirse fiil kabul edilerek müstesnaları meful bih olarak mansup yapılır. حاشا başına ما edatı gelmez.

فتحت نوافذ الصف ما خلا واحدا / Fetahtu navafize es-saffi ma hala vahiden/ Biri hariç sınıfın pencerelerini açtım. Bu örnekte hala edatı başına ma edatı aldığı için müstesna olan vahidan kelimesi mefulu bih olarak mansub olmuştur.

زرت المتاحف كلها ما عدا واحدا Zurtu el-metahife kulliha ma ada vahiden / Biri hariç bütün müzeleri ziyaret ettim. Bu örnekte ada edatı başına ma edatı aldığı için müstesna olan vahidan kelimesi mefulu bih olarak mansub olmuştur.