غير وسوى istisna edatları anlam ve irab olarak
eşittirler. Bu iki istisna edatı إلا edatı gibi çeşitli
hükümlere tabidirler.
Bu iki edattan sonra gelen müstesna isim izafe olarak
mecrur olur, sonu kesrelidir. İ’rab yönünden إلا edatından sonra gelen
isimle aynı hükme tabidirler.
غير وسوى edatları eğer cümlede
müstesna minh mezkur ve anlam olumlu ise mansup olurlar.
سلمت على الضيوف غير /سوى
على / Sellemtu ala ed-duyufi ğayra/siva Aliyyin /
Ali hariç misafirlere selam verdim. Bu cümlede anlam olumlu, müstesna minh
mevcut olduğu için istisna edatları mansup olmuştur. Müstesna ise mecrur
olmuştur.
إشتريت الأحذية غيرَ/سوى
واحد / İştereytu el-ahziyete
ğayra/siva vahidin / Biri hariç ayakkabıları satın aldım. Bu cümlede anlam
olumlu, müstesna minh mevcut olduğu için istisna edatları mansup olmuştur.
Müstesna ise mecrur olmuştur.
Müstesna
minh mezkur ve anlam menfi ise bu iki edat ya mansup olur yada müstesna minh
gibi irab olunur.
ما زار المريضَ أحدٌ
غيرَ/غيرُ ابيه / Ma zare el-marida ahadun
ğayra/ğayru ebihi / Babası hariç hastayı kimse ziyaret etmedi. Bu örnekte anlam
olumsuz, müstesna minh mevcut , bundan dolayı istisna edatı ya mansup yada müstesna
minh gibi merfu olmuştur.
ما سلمت على أحدٍ
غيرَ/غيرِ أخي / ma sellemtu ala ahadin
ğayra/ğayri ahi / kardeşim hariç kimseye selam vermedim. Bu örnekte anlam olumsuz, müstesna minh mevcut , bundan dolayı istisna
edatı ya mansup yada müstesna minh gibi mecrur olmuştur.
Eğer
cümlede müstesna minh mezkur değilse bu iki edat cümlede bulundukları konuma
göre irab olunur ( إلا edatı gibi ).
لا تتوكل على غيرِ الله / La tetevekkel ala ğayrillah/ Allah’tan başkasına tevekkül
etme. Bu örnekte müstesna minh mevcut değil, istisna edatı gayri cümlede harfi
cerden sonra geldiği için mecrur olmuştur.
لم ينجح غيرُ المجتهدين / lem yenceh ğayru el-müçtehidine / Çalışkanlar hariç kimse
başarılı olamaz. Bu örnekte müstesna minh mevcut değil, istisna edatı gayru
cümlede fail konumunda olduğu için merfu
olmuştur.
Müstesna إلا konusunu gözden geçirmeyi unutmayınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder